Кангрэс ЗША ўхваліў новую канцэпцыю работы па Беларусі, якая адкрыта заяўляе курс на ўмяшальніцтва ва ўнутраныя справы рэспублікі і падтрымку беларускай апазіцыі. Адначасова з гэтым Еўрасаюз рыхтуе санкцыі супраць ключавых прадпрыемстваў беларускай прамысловасці, забарона на супрацоўніцтва з якімі здольная разбурыць эканоміку Беларусі. Захад задаўся мэтай раздушыць «рэжым Лукашэнкі», і галоўны яго патэнцыйны памочнік у гэтай справе... сам Лукашэнка.
Папярэдні «установачны» дакумент ЗША па Беларусі быў прыняты ў 2004 годзе. Ён называўся Актам аб дэмакратыі ў Беларусі і засноўваўся на парламенцкім «Дакладзе аб Беларусі - апошняй дыктатуры ў Еўропе», які ўводзіў гэты тэрмін цалкам афіцыйна.
На падставе заяўленага сцвярджэння аб "апошняй дыктатуры" Вашынгтон ўводзіў супраць Мінска санкцыі і абвяшчаў курс на «дэмакратызацыю» Беларусі, гэта значыць на падтрымку беларускай апазіцыі і звяржэнне «рэжыму Лукашэнкі». На практыцы гэта прывяло да некалькіх спробаў «каляровай рэвалюцыі» у беларускай сталіцы і выдварэння з Мінска амерыканскага амбасадара з фармулёўкай «за фінансаванне пятай калоны».
Пасля гучных падзей лета-восені 2020 года цікавасць ЗША да Беларусі натуральным чынам вырасла, і юрыдычную базу работы па ёй было вырашана абнавіць.
Ухвалены Кангрэсам Акт аб суверэнітэце, правах чалавека і дэмакратыі ў Беларусі абсалютна бескампрамісны ў адносінах да Лукашэнкі і прапануе Беламу дому новы курс санкцый па спрошчанай працэдуры і адкрытае садзейнічанне апазіцыі.
З поўным тэкстам дакумента можна азнаёміцца на сайце Кангрэсу ЗША. Самае прыкметнае змяненне ў ім у параўнанні з ранейшымі дэкларацыямі пра Беларусь - гэта, вядома, выхад на першы план тэмы беларускага суверэнітэту. Да ўсяго іншага, Лукашэнке асабліва ставяць у віну тое, што ён «здае Беларусь Пуціну».
Абарона беларускай незалежнасці ад паглынання рэспублікі Расіяй у сувязі з гэтым называецца асаблівым прыярытэтам знешняй палітыкі ЗША.
Апошняя акалічнасць, як гэта ні смешна гучыць, магла б лічыцца «перамогай» беларускай дыпламатыі. У Мінску многія рабілі стаўку на тое, што Захад будзе сябраваць з беларусамі хоць бы з-за страху, што калі адштурхнуць ад сябе Лукашэнку, то ў яго не застанецца іншага выйсця, акрамя паглынання Расіяй.
У гэтым сэнсе свежы дакумент Кангрэсу ЗША – гэта «гісторыя поспеху». Суверэнітэт Беларусі усвядомлены і прызнаны каштоўнасцю, барацьба з сыходам рэспублікі ў сферу ўплыву Крамля названая прыярытэтам работы па беларускім напрамку.
Аднак практычныя меры з ўстаноўкі на геапалітычную барацьбу за сферу ўплыву з Расіяй ідуць зусім не тыя, якіх хацелася б Мінску.
Ні пра якія кампрамісы з Лукашэнкам дзеля ўтрымання яго ад саюзу з Пуціным няма і гаворкі: толькі татальны ціск аж да поўнага знішчэння «крывавага рэжыму» і яго лідэра.
Гэтакую жа бескампрамісную пазіцыю ў адносінах да Беларусі заняў Еўрасаюз, які распаўсюдзіў санкцыі асабіста на Лукашэнку, што да гэтага лічылася пунктам незвароту ў адносінах з Мінскам. Аднак сапраўдны пункт незвароту яшчэ наперадзе.
ЕС пераходзіць ад індывідуальных санкцый супраць беларускіх чыноўнікаў да сектаральных санкцый супраць беларускай эканомікі. Рашэнне падрыхтаваць санкцыйны пакет, які забараняе супрацоўніцтва з беларускімі прадпрыемствамі, было прынятае 19 лістапада.
Для «эфектыўнага ціску» на Лукашэнку пад санкцыі павінны патрапіць крытычныя для беларускай эканомікі галіны. У прыватнасці, ідуць размовы аб эмбарга на прадукцыю беларускай нафтаперапрацоўкі. Калі Мазырскі і Наваполацкі НПЗ трапяць пад забарону імпарту нафтапрадуктаў на захад, абвальванне сацыяльна-эканамічнай сістэмы Беларусі гарантаванае.
Так што канцэпцыя Захаду па Беларусі дакладная і недвухсэнсоўная.
«Апошняга дыктатара» Лукашэнку будуць «мачыць» усімі даступнымі сродкамі.
Чым выкліканая такая непахіснасць ЗША і ЕС ва ўмовах загасаючых беларускіх пратэстаў? Тупым дагматызмам? У папярэднія гады Захад, падыгрываючы беларускай палітыцы «сітуацыйнага нейтралітэту» і «шматвектарнасці», паводзіў сябе цынічна і рацыянальна.
Магчымы адказ: упэўненасць у хуткім звяржэнні Лукашэнкі краінам НАТА дае ... сама беларуская ўлада. Дае сваім настроем на тое, што трэба проста пачакаць, што рана ці позна ўсё абыйдзецца і вернецца да таго стану, які быў да прэзідэнцкіх выбараў 9 жніўня.
У тым ліку ў знешняй палітыцы.
У грозным Акце Кангрэсу ЗША нічога не гаварыцца аб адклiканнi ўжо прызначанага амбасадара ў Беларусі. Гэта значыць Джулі Фішэр, верагодна, усё ж такі прыляціць у «апошнюю дыктатуру Еўропы», і афіцыйны Мінск яе, верагодна, прыме, бо з'яўляецца закладнікам сваёй устаноўкі, што вяртанне ў Беларусь амбасадара ЗША - гэта дыпламатычная перамога.
Следам пасла ў Мінск прыедуць лепшыя спецыялісты ЦРУ па «змене рэжымаў». І нічога з імі не зробіш: хочаш наладжваць адносіны з Вашынгтонам - трывай іх намаганні ажывіць ў сталіцы «майдан».
Тое ж тычыцца санкцый супраць "нафцянкі" і іншых жыццёва важных галін эканомікі. Вызваліць Беларусь ад сацыяльна-эканамічнага краху пры гэтым сцэнары можа толькі Расія. Аднак прэзідэнт Беларусі не прапануе суграмадзянам і саюзнікам-расіянам планаў выратавання.
Замест гэтага Аляксандр Лукашэнка кажа, што калі Расія хоча, каб Беларусь адмовілася ад шматвектарнасці, яна павінна за гэта плаціць.
«Любая дзяржава праводзіць такую палітыку [шматвектарнасці]. І не трэба тут на нас паказваць пальцам. Калі хтосьці бачыць, што мы не павінны праводзіць гэтую шматвектарную палітыку, а прытрымлівацца толькі аднаго вектару, ну тады трэба прапанаваць нармальныя ўмовы, каб мы не глядзелі ў розныя бакі. Але і гэтага не хочуць », - заявіў на днях Лукашэнка, паўтарыўшы шматкроць аспрэчаны міф, што Беларусь плаціць за расійскі газ больш Германіі, і назваўшы Кітай такім жа саюзнікам Мінска, як і Расія.
Няцяжка ўявіць, як рэагуюць у Маскве на падобныя адкрыцця.
Пытанне, ці варта ў чарговую «гадзіну ікс» ізноў прыходзіць Лукашэнке на дапамогу, зноў становіцца адкрытым.
Што заходнім аператарам «змены рэжыму» і трэба.