Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка выказаўся за размяшчэнне ў краіне на пастаяннай аснове Ваенна-паветраных сілаў Расіі. Паводле слоў Лукашэнкі, гэта прапанова ўжо падтрымана прэзідэнтам Расіі Уладзімірам Пуціным. Пастаянная прысутнасць у Беларусі ваенных самалётаў РФ - сур'ёзны крок у ваеннай інтэграцыі дзвюх краін і зрух геапалітычнага балансу ў рэгіёне, які складана было ўявіць да палітычнага крызісу жніўня 2020 года. Дзякаваць за гэты зрух трэба Польшчу і краіны Балтыі, якія сваім актывізмам дамагліся разбурэння стасункаў Лукашэнкі і Захаду.
Адным з застарэлых канфліктных вузлоў у адносінах Мінска і Масквы шмат гадоў было пытанне размяшчэння на тэрыторыі Беларусі расійскай авіябазы.
Масква вяла гаворку пра авіябазу на падставе пагаднення аб сумеснай ахове знешняй мяжы Саюзнай дзяржавы і стварэнні Адзінай рэгіянальнай сістэмы супрацьпаветранай абароны. Беларускі бок выступаў супраць расійскіх ВПС на сваёй тэрыторыі, каб не выводзіць на новы віток ваеннае напружанне ў рэгіёне, які і так «іскрыў» ад украінскага крызісу і разгортвання інфраструктуры НАТА ў Прыбалтыцы.
У геапалітычным плане Мінск «прадаваў» ЗША і ЕС сваю пазіцыю па авіябазе, даказваючы на гэтым прыкладзе мэтазгоднасць дыялогу з кіраўніцтвам Беларусі, якое знаходзіцца па-за рамкамі канфлікту Расіі і Захаду.
На тэме расійскай ваеннай прысутнасці усе 2010-я гады стваралася канцэпцыя "нейтральнай" знешняй палітыкі Беларусі. Беларусь - «донар бяспекі» ва Усходняй Еўропе, гарант міру і стабільнасці. Яна супраць усякай мілітарызацыі ў рэгіёне і, наадварот, выступае за дээскалацыю, дзеля чаго гатова стаць пасярэднікам у мірных перамовах і прадаставіць для іх сваю нейтральную пляцоўку.
Адмова ад узмацнення ваеннай прысутнасці РФ была ў гэтым сэнсе дэманстрацыяй добрай волі. Нашы суседзі - Польшча, Украіна і краіны Прыбалтыкі - відавочна баяцца пастаяннай прысутнасці расійскіх войскаў на тэрыторыі Беларусі. Дастаткова паглядзець на іх рэакцыю на вучэнні «Захад-2017», калі ва ўсходнееўрапейскіх краінах НАТА і на Украіне панавала істэрыка з нагоды таго, што расійская армія пасля вучэнняў нікуды не сыдзе, а акапаецца ў Беларусі і будзе рыхтаваць марш-кідок на Кіеў, Вільнюс ці Варшаву.
Дык вось, афіцыйны Мінск гарантуе, што ніякіх ваенных пагроз Літве, Латвіі, Польшчы і Украіне з тэрыторыі Беларусі зыходзіць не будзе. Усё, пра што мы просім у адказ, - перастаць называць Беларусь «апошняй дыктатурай Еўропы», дыктаваць ёй унутраную палітыку і вучыць апазіцыю, як арганізоўваць у Мінску «майдан».
Аднак пасля «беламайдана» жніўня 2020 года, у які дружна ўклаліся суседнія краіны НАТА і Украіна, прыярытэты для Лукашэнкі маментальна зрушыліся ад прызнання на Захадзе да палітычнага і фізічнага выжывання, з-за чаго і пытанне расійскай ваеннай прысутнасці ў Беларусі паўстала пад зусім іншым вуглом.
Спачатку ён дапусціў ўвод расійскіх войскаў у Беларусь па запыце беларускага кіраўніцтва. Затым загаварыў пра падрыхтоўку Польшчай бунту ў Гродзенскай вобласці, пасля чаго на заходніх граніцах Беларусі была ўзмоцнена ваенная прысутнасць.
Пытанне ваеннай інтэграцыі з Расіяй у цэлым зайграла новымі фарбамі. У тым ліку па частцы авіяцыі. Пасля нядаўняй сустрэчы з прэзідэнтам Расіі Лукашэнка прапанаваў арганізаваць сумеснае дзяжурства над тэрыторыяй Беларусі з удзелам самалётаў ВПС Расіі, як гэта было ў 2014 годзе падчас чэмпіянату свету па хакеі, толькі цяпер на пастаяннай аснове.
«Вядома, калі яны (расійскія самалёты - заўв. RuBaltic.Ru) змогуць грунтавацца на нашых базах і нашы дзеці будуць лётаць разам з расіянамі, натуральна, трэба прасіць тады і ўзбраенне да гэтых самалётаў. І прытым самая сучасная зброя павінна быць. Мы не вядзем гаворку пра ядзерныя боегалоўкі, мы вядзем гаворку аб звычайнай зброі », - сказаў Лукашэнка і дадаў, што казаў пра сваю ідэю Пуціну, і той не супраць.
Дарэчы, пра расійскую авіябазу гаворка па-ранейшаму не ідзе. Беларусь усё гэтак жа супраць, таму і прапануе альтэрнатыву. «Дайце нам гэтыя самалёты. Але на гэтых самалётах, як тады, павінны лётаць расіяне і беларусы разам. А баз дастаткова, іх не трэба ствараць, навошта грошы дарма марнаваць», - кажа Лукашэнка.
Аднак база ці не база - гэта зараз пытанне выключна расійска-беларускіх адносін. Для ваенна-стратэгічнага балансу ў рэгіёне не мае прынцыповага значэння, «галенне ці стрыжка».
Расійская авіябаза на тэрыторыі Беларусі або Ваенна-паветраныя сілы РФ на беларускіх авіябазах - гэта ў любым выпадку пастаянная ваенная прысутнасць Расіі ў Рэспубліцы Беларусь.
Гэта азначае тое, чаго так баяліся Польшча і краіны Прыбалтыкі. Каго ім вінаваціць за тое, што зараз гэта стала магчымым? Саміх сябе і сваю дубаломную палітыку. Усходнія краіны НАТА зрабілі ўсё магчымае для трансфармацыі знешняй палітыкі Беларусі, калі усімі наяўнымі ў іх рэсурсамі ўклаліся ў беларускі пратэст.
Дзейнасць з Польшчы телеграм-канала Nexta, падтрымка Літвой Святланы Ціханоўскай, лабіраванне ў ЕС санкцый супраць Беларусі і спальванне мастоў паміж Лукашэнкам і Захадам - усё гэта на паверку апынулася выключна прарасійскай палітыкай.
Для Расіі практычна немагчыма будаваць нармальныя ўзаемавыгадныя адносіны з Літвой ці Польшчай з-за фенаменальнай ірацыянальнасці іх кіраўніцтва. У польска-прыбалтыйскіх дзеячаў замест аналізу аб'ектыўных інтарэсаў сваіх краін - набор мантр і догматаў, замест стратэгіі - парыў на эмоцыях, замест прадуманай палітыкі - тупая ўпартасць на «дэмакратызацыю», «стрымліванне» і таму падобныя ідэйныя рэчы.
Аднак менавіта гэтая прадказальнасць і «дубінагаловасць» часцяком дапамагае Расіі дамагацца аптымальнага выніку, робячы Польшчу і Прыбалтыку больш эфектыўнымі праваднікамі расійскіх інтарэсаў ва Усходняй Еўропе, чым любыя «агенты Крамля».
Лукашэнка да апошняга не хацеў перакладаць транзіт беларускіх нафтапрадуктаў з Літвы ў парты паўночнага захаду Расіі. Яму не пакінула іншага выбару сама Літва, калі пачала намякаць на блакаду беларускага экспарту, які ішоў праз Клайпеду.
Расійская ваенная прысутнасць у Беларусі - тая ж гісторыя. Яе робяць пастаяннай суседнія краіны НАТА. Іх беларуская палітыка да такой ступені адпавядае інтарэсам Расіі, што Крамлю прыйшоў час узнагародзіць лідэраў Польшчы і Літвы ордэнам «За заслугі перад Айчынай».