Прэзідэнты Расіі і Беларусі анансавалі новую вочную сустрэчу ў бліжэйшы час. Гэтая сустрэча пройдзе на фоне бесперапынна ўзмацняючагася ціску Захаду і на Расію, і на Беларусь, у выніку якога ў Мінску і Маскве ўсё часцей гавораць аб неабходнасці паглыблення ваеннай і эканамічнай інтэграцыі, а таксама завяршэння будаўніцтва Саюзнай дзяржавы дзвюх краін для супрацьстаяння агульным пагрозам. Сваім меркаваннем аб верагодным змесце будучых перамоваў Аляксандра Лукашэнкі і Уладзіміра Пуціна з аналітычным парталам RuBaltic.Ru падзяліліся беларускія палітыкі і палітолагі.
Андрэй Русаковіч - член Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь:
- Беларуска-расійскія адносіны носяць характар стратэгічнага саюзніцтва. Рэгіянальная і міжнародная абстаноўка, а таксама эканамічная і палітычная сітуацыя ў краінах няпростыя. Асабліва гэта тычыцца Беларусі. Таму дыялог на розных або на ўсіх узроўнях паміж Рэспублікай Беларусь і Расіяй носіць сістэмны і досыць інтэнсіўны характар. Калі на працягу паўгода мы аперуем менавіта гэтымі катэгорыямі, то дзве-тры асабістыя сустрэчы прэзідэнтаў - гэта, на самой справе, калі браць часавы лаг наступнай сустрэчы (менавіта так), нармальны працэс. Ніякай надзвычайшчыны тут няма.
Тым больш што трэба абмяркоўваць важныя пытанні двухбаковых адносінаў, а менавіта далейшае развіццё Саюзнай дзяржавы.
Гаворка ідзе і аб дарожных картах, і аб выхадзе на формулу, пра якую даўно ўжо казалі: «Дзве краіны - адна эканоміка».
Акрамя гэтага, гаворка ідзе, вядома, аб пытаннях бяспекі, ваенна-палітычнага супрацоўніцтва ў тым ліку. Паколькі відавочна ўзмацняецца канфліктнасць па лініі калектыўны Захад - Расія, калектыўны Захад - Беларусь, і тут таксама ёсць пытанні, якія неабходна абмяркоўваць. Застаецца праблемным паўднёвы ўсход Украіны. Гэта таксама тычыцца найважнейшых інтарэсаў нашых краін.
Нарэшце, не забываемся і пра іншыя праекты інтэграцыі постсавецкай прасторы.
У першую чаргу гэта Еўразійскі эканамічны саюз, пытанні двухбаковага гандлю, узаемадзеяння на знешнім контуры, гэта значыць каардынацыя знешняй палітыкі Беларусі і Расіі.
Зразумела, што тут працуюць профільныя міністэрствы, ведамствы, але кіраўнікам дзяржаў неабходна перыядычна, што называецца, звяраць гадзіннікі.
Аляксандр Ціхаміраў - дацэнт кафедры міжнародных адносін факультэта міжнародных адносін Беларускага дзяржаўнага універсітэта:
- Прэзідэнты будуць абмяркоўваць пытанні бяспекі, эканомікі ў сілу таго, што мы апынуліся ў адной лодцы. І Расія, і Беларусь цяпер сутыкаюцца з адным і тым жа наборам праблем - гэта санкцыі і складанае стаўленне з боку Захаду. На Усходзе у нас справы лепш. Прынамсі, у адносінах да Захаду гэты кірунак пазіцыянуецца як небяспечны. Таму гэтае пытанне - як нам дзейнічаць у абставінах, якія склаліся, - я думаю, мае патрэбу ў абмеркаванні прэзідэнтаў.
І другое пытанне, вядома, гэта традыцыйна пытанне эканомікі.
Тут з нашага боку зноў будуць падымацца пытанні аб тым, каб ураўноўваць цэны на энергарэсурсы і пашыраць доступ да расійскага рынку.
З боку Расіі, як я таксама ведаю, ёсць такія як бы прэтэнзіі аб тым, што трэба было б пашырыць і расіянам доступ да беларускага рынку. Таму вось гэтыя пытанні і будуць знаходзіцца ў цэнтры ўвагі.
Сяргей Лушч - старшыня палітычнай партыі "Саюз":
- Змест сустрэчы двух кіраўнікоў дзяржаў - гэта таямніца, пакрытая цемрай. Я неаднаразова выказваўся пра тое, што ў працэсе інтэграцыі павінна быць больш празрыстасці.
Каб вакуум, які ствараецца пасля сустрэч прэзідэнтаў без выніковых заяў або прарыўных публічных рашэнняў, не падрываў саюзныя адносіны.
У асноўным мы чуем пра тое, што ідзе нейкая сістэмная планамерная праца, абмяркоўваюцца тыя ці іншыя пытанні, часам агучваюцца нейкія тэрміны. Але, па сутнасці, мы можам толькі меркаваць, пра якія канкрэтныя крокі ідзе гаворка. Экспертная супольнасць арыентуецца ў першую чаргу на тое, што робіцца постфактум. Перавялі грузапаток у расійскія парты, адмянілі ці не адмянілі роўмінг - вось гэта тыя маркеры, якія могуць сведчыць аб прагрэсе або, наадварот, пра нейкую паўзу, застоі ў інтэграцыйным працэсе.
На маю думку, ключавым момантам застаецца і застанецца ў бліжэйшы час эканамічнае супрацоўніцтва Беларусі і Расіі ў рамках Саюзнай дзяржавы. Ці будзе рашучы крок у гэтым кірунку? Пытанне адкрытае.
Таму што ёсць практычныя крокі на сённяшні дзень, якія выгадныя абодвум бакам - гэта перавод беларускага грузапатоку ў расійскі порт у Усць-Лузе.
Цяпер гаворка ідзе пра тое, каб ураўнаваць правы беларускіх і расійскіх гаспадарчых суб'ектаў і стварыць, нарэшце, адзіны рынак тавараў і паслуг, які будзе працаваць па адных правілах. Але тут захоўваецца мноства «падводных камянёў» - гэта гарманізацыя адпаведнага заканадаўства ў гэтай сферы і гэтак далей.
Нельга спісваць з рахункаў і палітычны аспект. Гэта, напэўна, больш актуальна для Беларусі, паколькі на ўручэнні даверчай граматы паслом Расійскай Федэрацыі Лук'янавым прэзідэнту Аляксандру Лукашэнку прагучала з вуснаў Аляксандра Рыгоравіча, што каманда прэзідэнта Беларусі працуе над канстытуцыйнай рэформай. І гэта таксама, як мне здаецца, будзе адыгрываць не апошнюю ролю ў далейшым паглыбленні беларуска-расійскай інтэграцыі.
Рана пакуль казаць аб нейкіх палітычных кроках, але ў сферы бяспекі мы знаходзімся цяпер у найвышэйшым пункце ўзаемнага супрацоўніцтва.
Такой інтэнсіўнасці ўзаемадзеяння генеральных штабоў Рэспублікі Беларусь і Расіі мы даўно не бачылі. Гэта звязана, у першую чаргу, з напружанай сітуацыяй на знешнім контуры і абвастрэннем сітуацыі на поўдні нашага рэгіёну. Перш за ўсё размова ідзе пра Украіну.
Тым не менш эканоміка была, застаецца і застанецца ў фокусе. У тым ліку для Беларусі застаюцца адчувальнымі пытанні паставак энерганосьбітаў, цэнаўтварэння ў гэтай сферы і павелічэння экспарту ў Расійскую Федэрацыю сваіх тавараў і паслуг. Нядаўна апублікавалі статыстыку, па якой відаць, што ў тавараабароце дзвюх краін, нягледзячы на пандэмію COVID-19, экспарт беларускіх тавараў у Расію павялічыўся на 10%. Гэта вельмі добрая тэндэнцыя.
Аляксандр Шацько - намеснік старшыні Рэспубліканскага грамадскага аб'яднання «Белая Русь»:
- Адназначна сустрэча прэзідэнтаў патрэбна, таму што на сённяшні дзень ёсць вялікая колькасць пытанняў, якія так і засталіся не вырашанымі да канца. Уласна кажучы, нават у імплементацыі тых дарожных карт, якія мы прынялі, мы таксама сутыкаемся з шэрагам праблем.
Улічваючы, што ў Рэспубліцы Беларусь асноўныя капіталы належаць дзяржаве, а ў Расійскай Федэрацыі большасць капіталаў ўсё ж такі знаходзіцца ў прыватных руках, вельмі важныя сутыкоўкі на міждзяржаўным узроўні, на ўзроўні Савета Саюзнай дзяржавы, і размова двух прэзідэнтаў, воля двух прэзідэнтаў вельмі патрэбныя. І чым хутчэй вырашацца гэтыя праблемы, тым хутчэй мы пройдзем гэтыя паціху паўзучыя крызісы, у тым ліку і фінансавыя.
Што тычыцца палітычнай сістэмы, тут таксама патрэбныя кансультацыі, таму што мы з'яўляемся партнёрамі па рознага роду блокам, у тым ліку і вайсковым.
Актывізацыя НАТО на мяжы з Беларуссю - гэта фактычна актывізацыя НАТО на мяжы з Расіяй.
І Украіна заявіла аб тым, што Беларусь з'яўляецца патэнцыйнай краінай-агрэсарам, бо мае вайсковыя дамовы з Расійскай Федэрацыяй. І калі раптам пойдуць вайной на заваёву гэтай Украіны, то, натуральна, усе базы, і ўсе пункты, і старт пачнецца з Беларусі. Гэта нагнятанне паказальна.
Вядома, у гэтай сітуацыі неабходныя не толькі тэлефонныя, але і асабістыя размовы з зацікаўленымі службамі. То бок, не адзін жа прэзідэнт да прэзідэнта едзе, а цэлая каманда едзе вырашаць шэраг пытанняў, у тым ліку і тактычных: як у дадзенай сітуацыі сябе павесці, выпрацаваць агульны план. Сёння гэта вельмі важна.
Леў Крыштаповіч - палітолаг, галоўны рэдактар інтэрнэт-парталу «Тэлескоп»:
- Наўрад ці мы можам дакладна ведаць, аб чым будзе ісці размова на сустрэчы лідэраў Беларусі і Расіі. Мне хацелася б сказаць, што спробы розных экспертаў, якія спрабуюць растлумачыць, пра што будзе дадзеная сустрэча, як будуць складвацца беларуска-расійскія адносіны, зыходзяць з жадання выглядаць празорцамі і паліталагічнымі прарокамі. Але гэта ў большай ступені адносіцца да школьнага разумення дадзенай праблемы.
Тым не менш мы маем права разважаць на гэтую тэму і прагназаваць, аб чым будзе ісці гаворка на гэтай сустрэчы, зыходзячы не з логікі магчымасцяў, як я заўсёды падкрэсліваю, а з логікі рэчаіснасці. У палітыцы важна разважаць не пра тое, што магчыма, а пра тое, што сапраўды.
А рэчаіснасць нашых адносін паказвае, што эканамічнае развіццё і нацыянальная бяспека Беларусі магчымыя толькі ў выпадку яе цеснай інтэграцыі з Расіяй.
Таму неабходна завяршаць гэты саюзны праект - стварэнне Саюзнай дзяржавы. Гэта вырашальная ўмова, вырашальны фактар забеспячэння сапраўднай незалежнасці і суверэнітэту нашай рэспублікі.
Ўсякія іншыя праекты і размовы пра тое, што мы можам забяспечыць сваю незалежнасць, сваё эканамічнае развіццё, калі будзем зыходзіць з сённяшняга статус-кво, фактычна азначае заставацца на той пазіцыі, якая ўжо паказала сваю безгрунтоўнасць у мінулым годзе.
Безгрунтоўнасць гэтая заключалася ў тым, што спроба прадэманстраваць, што мы нібыта адданыя прынцыпу незалежнасці і суверэнітэту такім чынам, што будзем спыняць інтэграцыю з Расіяй на гэтых прынцыпах, азначала якраз спробу здзяйснення тых палітычных мерапрыемстваў, якія б зрабілі нашу рэспубліку цалкам залежнай ад Захаду.
Я думаю, што сэнс усіх сустрэч нашых прэзідэнтаў заключаецца ў тым, што яны думаюць і кажуць, як неабходна ісці далей, каб здымаць гэтыя рэальныя пагрозы нашай нацыянальнай бяспецы. У дадзеным выпадку не толькі беларускай, але і расійскай. Калі глядзець з пункту гледжання палітыкі калектыўнага Захаду, які праводзіць русафобскую і антыбеларускую палітыку ў адносінах да нашых краінаў, то гэта цалкам відавочна. Менавіта ў гэтым кантэксце, калі браць логіку сённяшняй палітычнай рэчаіснасці, і можа ісці размова на падобных сустрэчах.
Мы падыходзім да ідэі рэалізацыі дарожных карт інтэграцыі. Асабліва двух ці трох апошніх, найбольш адчувальных для беларускіх палітычных і эканамічных элітаў. Тым не менш мне здаецца, што сам прынцып гэтых дарожных карт, які накіраваны на сапраўды цесную інтэграцыю нашых краін, абсалютна правільны. І нават не проста на цесную інтэграцыю нашых краін, а менавіта на фактычнае завяршэнне саюзнага будаўніцтва.
Чаму Саюзная дзяржава з'яўляецца гарантам нашай незалежнасці, незалежнасці Беларусі і Расіі?
Таму што паўнавартасная Саюзная дзяржава як суб'ект міжнародных адносін фактычна мяняе ўсю міжнародную канфігурацыю. Ва ўсякім выпадку, канфігурацыю на Еўрапейскім кантыненце.
Усе нашы ворагі і апаненты будуць мець справу ўжо не проста з тымі рэспублікамі, якія ўзніклі на абломках СССР і якія шмат у чым з'яўляюцца квазідзяржавамі (калі браць Украіну, калі браць Прыбалтыку, то рэальна разглядаць падобныя дзяржаўныя ўтварэнні як нейкія паўнавартасныя дзяржавы не даводзіцца). А з рэальным цэнтрам сілы, які паказвае перспектыву свайго стратэгічнага развіцця.
Чаму мы шмат у чым знаходзімся пад дыктатам Захаду і ніяк не можам яму супрацьстаяць? Ды таму што мы разрознены, мы незалежныя адзін ад аднаго, і атрымліваецца, што мы залежныя менавіта ад Захаду.
Стварэнне Саюзнай дзяржавы - гэта стварэнне рэальнага цэнтра сілы на постсавецкай прасторы, да якога, бясспрэчна, пацягнуцца і іншыя былыя рэспублікі Савецкага Саюза, бачачы ў гэтым рэальную гарантыю сваёй бяспекі і сваёй незалежнасці.
Важна разумець, што для самога Еўрапейскага саюза гэта таксама плюс, таму што ён будзе мець справу ўжо з пэўным раўнапраўным цэнтрам, а не з групай нібыта незалежных дзяржаў. Гэта значыць, у рэальнай перспектыве, калі зыходзіць з інтарэсаў усіх краін, стварэнне гэтага цэнтра сілы праз завяршэнне працэсу стварэння Саюзнай дзяржавы азначае, што будуць узаемадзейнічаць паміж сабой цэнтры сілы. А ўзаемадзеянне цэнтраў сілы - гэта ўзаемадзеянне роўных бакоў, роўных партнёраў.
Да таго часу, пакуль будуць так званыя незалежныя дзяржавы на постсавецкай прасторы, ніякае рэальнае партнёрскае ўзаемадзеянне з Еўрапейскім саюзам, з Захадам у цэлым немагчыма.
Захад будзе разглядаць усе гэтыя аскепкі былога СССР выключна як палітычныя аб'екты, якімі б ён хацеў кіраваць.