Заходнія і празаходнія лідэры адзін за адным не прызнаюць вынікі прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі. Гэта галоўны для Мінска знешнепалітычны вынік гэтай кампаніі. Аляксандр Лукашэнка для Захаду і яго сатэлітаў сваім не стаў - яны выкарыстоўвалі першую ж нагоду, каб аспрэчыць яго легітымнасьць. Устаноўка беларускай дыпламатыі на шматвектарнасць і «сяброўства з усімі» аказалася нежыццяздольнай.
«Ужо відавочна, што далёка не ўсе ў краіне згодныя з абвешчанымі папярэднімі вынікамі выбараў. А, як вядома, любая легітымнасьць ўзнікае выключна з грамадскага даверу. Сумневы ж у такіх маштабах - гэта прамая дарога да гвалту, да канфлікту, да грамадскага пратэсту. Што мы зараз, на жаль, і назіраем », - напісаў прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі па выніках прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі.
Украінскі лідэр адкрыта сумняваецца ў легітымнасці шостага тэрміну Лукашэнкі. Патрабуе ад беларускага кіраўніцтва «прытрымлівацца агульнапрызнаных у цывілізаваным свеце дэмакратычных стандартаў». На віншаванне афіцыйна названага пераможцы няма і намёку.
З усіх рэакцый на беларускія выбары гэтая - самая паказальная. Таму што не далей як за некалькі дзён да выбараў Аляксандр Лукашэнка ў інтэрв'ю ўкраінскаму журналісту Дзмітрыю Гардону на пытанне пра прэзідэнта Украіны адказаў, што «Валодзя добры». У іх з «Валодзем» выдатныя адносіны, яны з ім разам неяк сядзелі ў рэстаране, і ён яго так смяшыў, так смяшыў.
У крытычны момант «добры Валодзя» адным з першых кінуў у беларускага «сябра» камень і даў зразумець, што ў канфлікце Лукашэнкі з «цывілізаваным светам» ён на баку апошняга.
Аналагічная сітуацыя паўтарылася з усімі «заходнімі партнёрамі» Мінска. Калі пытанне было пастаўлена рубам: вы за Лукашэнку ці за пратэсты, былі тут жа адкінутыя як другарадныя і асабістыя сувязі, і нават нацыянальныя інтарэсы сваіх краін.
У гэтых адносінах характэрная пазіцыя Латвіі. Гэтая прыбалтыйская рэспубліка ў апошнія гады рабіла стаўку на прагматычныя адносіны з Мінскам і планавала візіт Лукашэнкі ў Рыгу. Дзеля таго, каб атрымаць у свае парты беларускія грузы, Латвія нават пайшла на канфрантацыю з Літвой і пагадзілася купляць электраэнергію Беларускай АЭС.
Аднак, як толькі непрызнанне Лукашэнкі стала пытаннем геапалітычнай дысцыпліны ў шэрагах НАТА, латвійскае кіраўніцтва не вагалася ні хвіліны.
Прэзідэнт і МЗС Латвіі абвясцілі, што беларускія выбары не адпавядалі дэмакратычным стандартам і заклікалі кіраўніцтва Беларусі паважаць права грамадзян на «мірны пратэст».
«Латвія, як сусед Беларусі, цалкам падтрымлівае глыбокае жаданне беларускага народа жыць у незалежнай, вольнай, дэмакратычнай і прававой дзяржаве», - гаворыцца ў заяве прэзідэнта краіны Эгіла Левітса. Планы загрузкі партоў Вентспілса і Рыгі беларускімі грузамі лёгка і вытанчана адкінутыя кудысьці на склад.
Пасля гэтага зусім не здзіўляе ініцыятыва Польшчы склікаць экстранны саміт ЕС па Беларусі. Мабыць, з мэтай увядзення новых пастаноў супраць «апошняй дыктатуры Еўропы». Літва на гэтай сустрэчы стоадсоткава будзе дамагацца санкцый супраць Беларускай АЭС.
МЗС Польшчы ўжо абвясціў, што ЕС павінен разглядаць для Мінска ўвядзенне найстрогіх пастаноў. У Варшаве адмаўляюцца верыць у перамогу на прэзідэнцкіх выбарах Лукашэнкі.
Урад Нямеччыны заявіў, што дзеянні беларускіх уладаў непрымальныя, і Берлін будзе ўзгадняць агульны адказ ЕС на падзеі ў Мінску. Кіраўнік Еўракамісіі Урсула фон дэр Ляйен з нагоды прэзідэнцкіх выбараў напісала, што «ўціскам і жорсткім рэпрэсіям у дачыненні да мірных дэманстрантаў няма месца ў Еўропе». Кіраўніцтва Еўрапарламента кажа аб «гвалце і рэпрэсіях у дачыненні да мірных дэманстрантаў».
З аднаго боку, у такой рэакцыі Захаду няма нічога новага. Сапраўды гэтак жа краіны ЕС і НАТА рэагавалі на перавыбранне Лукашэнкі ў 2006 і 2010 гадах. З іншага боку, пасля падпісання Мінскіх пагадненняў у часткі беларускага істэблішменту з'явілася вера ў тое, што Еўропа нарэшце ацаніла ўнікальную ролю Беларусі як рэгіянальнага донара бяспекі, а Лукашэнку - як гаранта суверэнітэту і незалежнасці дзяржавы.
Рэакцыя краін НАТА і ЕС на выбары 9 жніўня даказвае, што ў адносінах Захаду да Беларусі роўным лікам нічога не змянілася.
У сістэме геапалітычных каардынатаў "свой / чужы” Лукашэнка - чужы, створаная ім за чвэрць стагоддзя Рэспубліка Беларусь не мае права на існаванне, і знішчэнне гэтай анамаліі ў сэрцы Еўропы з'яўляецца цывілізацыйным выклікам для «вольнага свету».
Таму віншаванні Лукашэнку цяпер шлюць Кітай, Расія, Азербайджан, Казахстан, але няма ніякіх віншаванняў ні ад Варшавы і Вашынгтона, ні ад Берліна, Рыгі і Кіева.