Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі (ICAO) правяла расследаванне экстранай пасадкі самалёта Ryanair у аэрапорце Мінска 23 мая 2021 года. Гаворка ідзе пра той самы борт, які нібыта «скраў» Лукашэнка з мэтай затрымаць апазіцыянера Рамана Пратасевіча. Высновы ICAO каменя на камені не пакідаюць ад гэтай версіі: Беларусь не выкарыстоўвала баявую авіяцыю для прымусовага вяртання цывільнага самалёта ў мінскі аэрапорт. Знішчальнік ні разу не выходзіў на сувязь з экіпажам «Боінга» і знаходзіўся за некалькі дзясяткаў кіламетраў ад яго.
Інфармацыя аб справаздачы па інцыдэнце з рэйсам Ryanair FR4978 з'явілася 17 студзеня. ICAO паведаміла, што высновы следчай групы атрымалі ўсе 193 краіны-удзельнікі арганізацыі.
«Прадстаўнікі Савета афіцыйна разгледзяць любыя далейшыя дзеянні, якія неабходна распачаць ICAO у сувязі з высновамі дакладу на нарадзе, запланаванай у цяперашні час на 31 студзеня. У гэты дзень Савет таксама разгледзіць запыт Беларусі наконт таго, што дзяржава лічыць незаконнымі абмежаваннямі або санкцыямі, якія былі накладзеныя на яе пасля гэтай падзеі іншымі дзяржавамі і ЕС», - гаворыцца ў паведамленні.
Зрэшты, самае цікавае засталося за кадрам. ICAO не захацела апублікаваць хаця б кароткае рэзюмэ даклада, яго асноўныя тэзісы. А гаворка ідзе пра адзін з самых гучных авіяцыйных інцыдэнтаў 2021 года. Няўжо грамадскасць не павінна ведаць праўду?
Адным з першых на з'яўленне даклада адрэагаваў міністр замежных спраў Літвы Габрыэлюс Ландсбергіс.
Ён заявіў, што яшчэ не паспеў прачытаць дакумент, але пры гэтым ужо быў гатовы выкарыстоўваць яго для падачы новых судовых іскаў супраць Беларусі за "незаконную пасадку самалёта".
Самая што ні на ёсць “саўковая” рэакцыя. Пастарнака не чытаў, але асуджаю.
Заслону таямніцы над расследаваннем ICAO прыадкрыў партал The Aviation Herald. Ягоная рэдакцыя займела выніковы даклад і апублікавала ягоныя асноўныя тэзы.
Прывядзем некаторыя з іх: «МіГ-29 быў адпраўлены, аднак усё яшчэ знаходзіўся ў 55 км ад самалёта Ryanair, калі прызямліўся Boeing. МіГ перапыніў місію і вярнуўся на базу».
Згодна з доказамі, прадстаўленымі Беларуссю, паміж МІГ-29 і RYR 1TZ (борт Ryanair – заўв. RuBaltic.Ru) не было суправаджэння ці перахопу, і на радыёканалах, якія выкарыстоўвалі RYR 1TZ, не было зафіксавана паведамленняў МІГ-29. Паводле інфармацыі, прадстаўленай лётным экіпажам і бортправаднікамі, не было ніякай сувязі, узаемадзеяння, візуальнага назірання або іншых звестак аб удзеле ваенных самалётаў у палёце».
Такім чынам, ICAO у пух і прах разбівае версію аб згоне самалёта Ryanair.
Таму што згон або акт дзяржаўнага пірацтва, як тады казалі, мяркуе нейкае гвалтоўнае дзеянне, прыгнечанне волі чалавека, які становіцца ахвярай злачынца.
Прыляцеў знішчальнік і загадаў паварочваць на Мінск - гэта сапраўды падобна на ўгон.
Але беларускі знішчальнік з экіпажам "Боінга" на сувязь не выходзіў і знаходзіўся ад яго на адлегласці некалькіх дзясяткаў кіламетраў.
МіГ-29 - асноўны элемент версіі аб згоне пасажырскага лайнера ў небе над Беларуссю. Без яго гэтая канцэпцыя проста разбураецца: у канчатковым выніку экіпаж самалёта самастойна і добраахвотна прыняў рашэнне вяртацца ў Мінск.
Праціўнікам Лукашэнкі застаецца толькі даказваць, што беларускія ўлады распаўсюдзілі загадзя ілжывае паведамленне аб мініраванні лайнера Ryanair. У дакладзе ICAO сапраўды пазначаны неадпаведнасці ў паказаннях уладаў Беларусі адносна часу атрымання інфармацыі аб бомбе на борце. "Новая газета" са спасылкай на гэты ж дакумент піша і пра іншыя парушэнні стандартных працэдур, якія дапусцілі ўлады Беларусі.
Напрыклад, супрацоўнікі аэрапорта падчас ператрусу папрасілі застацца на борце самалёта аднаго члена экіпажа, хаця па правілах гэта забаронена.
«Я быў мімаходзь азнаёмлены са справаздачай. Мая першая ацэнка такая, што ў справаздачы прысутнічаюць яўныя і грубыя парушэнні. (…) Калі гэтая ацэнка справядлівая, зразумела, калі пазначаныя незаконныя дзеянні, то з незаконных дзеянняў павінны ўзнікаць і наступствы», - настойвае Габрыэлюс Ландсбергіс.
Але магчымыя парушэнні і незаконныя дзеянні, дапушчаныя ўладамі Беларусі падчас экстранай пасадкі самалёта Ryanair, - гэта тэма асобнай размовы. Санкцыі ўводзіліся менавіта за "згон" самалёта, якога не было.
Выходзіць, ЕС проста так забараніў сваім авіякампаніям здзяйсняць рэйсы над Беларуссю. Беларускім авіякампаніям проста так забаранілі выкарыстоўваць паветраную прастору Еўрасаюза і Украіны.
Гэтая гісторыя вартая пяра Джорджа Оруэла. У маі-чэрвені мінулага года толькі прадстаўнікі Расіі заклікалі сусветную супольнасць не рабіць паспешных высноў аб інцыдэнце з рэйсам Ryanair FR4978. Іх пазіцыя была прадыктаваная не сімпатыямі да рэжыму Лукашэнкі, а разумным сэнсам: нельга караць падазраванага да таго, як скончылася расследаванне. Гэта прававы абсурд.
Але з Беларусьсю так і адбылося. Яе абвінавацілі, яе пакаралі і толькі потым правялі расследаванне.
Самы час нагадаць еўрапейскім палітыкам іх неабдуманыя заявы васьмімесячнай даўніны. Вось, напрыклад, словы дэпутата Еўрапарламента і былога прэм'ер-міністра Літвы Андруса Кубілюса: «Вывад ясны - калі мы не спыняем дыктатара, ён становіцца тэрарыстам, іншыя яго дзеянні становяцца непрагназуемымі. Учора ён скраў самалёт, можа, заўтра ўзарве БелАЭС? Лукашэнку павінны судзіць за тэрарызм, за ўгон самалёта - не толькі выкарыстоўваць санкцыі, але і рэальныя дзеянні міжнароднага трыбунала».
Ці не жадае спадар Кубілюс папрасіць прабачэння за паклёп і распаўсюджванне фэйкаў? Пытанне рытарычнае.
Ні прабачэнняў, ні адмены санкцый, ні кампенсацый Беларусь не дачакаецца. Нават у гэтых умовах Захад прыдумае, як нацягнуць саву на глобус і абгрунтаваць "законнасць" сваіх дзеянняў.