Бельгія просіць іншыя краіны Еўрасаюза падтрымаць змякчэнне санкцый супраць калійнай прамысловасці Беларусі. Пра гэта са спасылкай на ліст брусэльскіх дыпламатаў паведамляе Bloomberg. Абмежаванні супраць «Беларуськалія» - аднаго з найбуйнейшых у свеце экспарцёраў угнаенняў - выклікалі сур'ёзныя праблемы ў еўрапейскіх аграрыяў. Менавіта яны мімаволі становяцца ахвярамі санкцый, якія не прычыняць ніякай шкоды рэжыму Лукашэнкі.
Як вядома, у чэрвені гэтага года ЕС увёў санкцыі супраць беларускіх угнаенняў з утрыманнем калія менш за 40% і больш за 62%. Асноўныя экспартныя прадукты «Беларуськалія» знаходзяцца як раз у гэтым дыяпазоне (40-62%). На іх абмежаванні не распаўсюджваюцца. Як і на любыя кантракты з беларускім пастаўшчыком, якія былі заключаныя да ўвядзення санкцый.
Еўрасаюз нанёс па «Беларуськалію» зусім не той удар, на які разлічвалі праціўнікі рэжыму Лукашэнкі. Чаму?
Верагодна, страх перад дэстабілізацыяй харчовага рынку апынуўся мацнешым за жаданне пакараць «апошняга дыктатара Еўропы».
На долю Беларусі прыпадае прыкладна 20% сусветнага экспарту калійных угнаенняў. Нават «мяккія» санкцыі супраць гэтага сектара прывядуць да сур'ёзнага ажыятажу і паўсюднага росту цэн на ўгнаенні. Вырастуць выдаткі фермераў і буйных аграхолдынгаў - пачнуць расці цэны на прадукты харчавання.
Прычым нельга выключаць, што гэта адбудзецца ў самы непадыходны момант. Напрыклад, падчас чарговай хвалі пандэміі каронавіруса.
Глабальны рынак калійных угнаенняў наогул вельмі адчувальны.
Каб зразумець гэта, дастаткова ўспомніць падзеі 2018 года, калі на адным з руднікоў «Беларуськалія» адбылася аварыя.
«Навіна, якая прыйшла з беларускага МНС познім пятнічным вечарам, была змрочнай: у салігорскай шахце на глыбіні больш чым у паўкіламетра адбылося абрушэнне даху, якое пакінула пад заваламі дваіх рабочых, - пісаў той жа Bloomberg. - На процілеглым канцы зямнога шара рэакцыя на загалоўкі ў СМІ была хуткай і драматычнай. У Нью-Ёрку і Таронта падскочылі ў кошце акцыі найбуйнейшых калійных прадпрыемстваў. Прычынай сталі асцярогі, што надзвычайнае здарэнне можа выклікаць скарачэнне аб'ёмаў вытворчасці ў свеце. Дадзены выпадак, які адбыўся 9 сакавіка, яскрава паказвае, што праз дзесяцігоддзі перавытворчасці гэты рынак раптам зноў стаў нервовым ў дачыненні да магчымых перабояў у пастаўках».
Сёння можна з упэўненасцю сказаць, што для ўдару па «Беларуськалію» Захад абраў самы непрыдатны для таго час.
Сусветны рынак угнаенняў і без таго «штарміць».
Вытворцы азотазмяшчальных рэчываў масава зачыняюцца і скарачаюць вытворчасць з-за рэкордна высокіх коштаў на газ - у цяперашніх умовах гэты бізнэс прыносіць адны страты.
Па Злучаных Штатах у жніўні-верасні пракаціўся ўраган «Іда». Гэта прывяло да часовага закрыцця комплексу CF Industries ў Луізіяне, які аб'ядноўвае заводы па вытворчасці аміяку і мачавіны. І без таго высокія цэны на азотныя ўгнаенні падскочылі яшчэ мацней.
Тым часам улады Кітая забаранілі экспарт фасфатаў з краіны да пачатку 2022 года. Іх мэта - забяспечыць пажыўнымі сумесямі айчынных спажыўцоў.
«Кошты на ўгнаенні моцна выраслі за апошні час, і, больш чым верагодна, што кітайскія вытворцы будуць спрыяць захаванню гэтай тэндэнцыі. Фермерам лепш ужо зараз задумацца над купляй угнаенняў для ўраджаю 2022 года, таму што цэны на тавар будуць толькі расці», - папярэджвае спецыяліст па палявых культурах з Michigan Farm Bureau Тэрэза Сісунг.
Цэны на ўгнаенні стабільна раслі на працягу ўсяго 2021, але за апошні месяц яны здзейснілі неверагодны скачок. Гэта наглядна дэманструе свежая публікацыя кампаніі DTN, якая аналізуе інфармацыю пра надвор'е, сельскую гаспадарку, энергетыку і таварныя рынкі ў рэжыме рэальнага часу. Імклівей за ўсё даражэе карбамід - за тыдзень ён вырас у цане на 26%.
«Для даведкі, DTN лічыць любое змяненне цаны на 5% ці больш значным. Пры сярэднім кошце ў 719 долараў за тону карбамід на 147 долараў за тону даражэй, чым у сярэдзіне верасня. У апошні раз карбамід каштаваў больш за 700 долараў за тону з красавіка па чэрвень 2012 года ", - піша DTN.
Калі казаць пра калій, то яго сярэдні раздробны кошт складае 710 долараў за тону - гэта на 19% (або на 112 долараў) даражэй, чым у мінулым месяцы.
Або ў два-тры разы даражэй, чым у пачатку года. Такіх высокіх цэн на калійныя ўгнаенні рынак не бачыў больш за 12 гадоў.
Гэты ланцужок навін арганічна дапаўняе нататка Bloomberg, у якой гаворыцца аб жаданні Бельгіі змякчыць санкцыі супраць калійнай прамысловасці Беларусі. Прычым выданне адзначае, што ідэю брусэльскіх дыпламатаў падтрымлівае больш, чым адна краіна ЕС.
Яно і зразумела: еўрапейскія сельгасвытворцы знаходзяцца ў вельмі цяжкіх умовах. Угнаенняў не хапае, кошты «кусаюцца». Істотнае падаражэнне прадуктаў харчавання - гэта самае бяскрыўднае, што можа пагражаць Еўропе ў бліжэйшыя некалькі месяцаў. І на фоне аб'ектыўных цяжкасцяў, з якімі сутыкаюцца аграрыі, Еўрасаюз падкідвае ім яшчэ адну дылему ў выглядзе санкцый супраць «Беларуськалія».
Для Лукашэнкі нічога страшнага не адбылося.
Аб'ёмы беларускіх угнаенняў, якія “выпалаюць”, з задавальненнем выкупяць кітайскія, індыйскія, бразільскія фермеры. Але дзе Еўропа знойдзе альтэрнатыўных пастаўшчыкоў?
Бельгійскія дыпламаты адзначаюць, што разрыў супрацоўніцтва з «Беларуськаліем» мае на ўвазе для яго кліентаў вялікія выдаткі. Да таго ж, дзе гарантыі, што па завышаных цэнах яны атрымаюць прадукцыю супастаўнай якасці?
Міністр замежных спраў Беларусі Уладзімір Макей не выпадкова палохаў свет наступствамі неабдуманай санкцыйнай палітыкі. Плады гэтай палітыкі, мяркуючы па ўсім, ужо пажынаюць асобныя еўрапейскія кампаніі.
Яны выдатна разумеюць, што абмежавальныя меры супраць калійнай прамысловасці Беларусі ніколькі не пашкодзяць рэжыму Лукашэнкі.
У пройгрышы застануцца, па-першае, самі еўрапейскія аграрыі, якіх прымушаюць адмовіцца ад надзейнага пастаўшчыка угнаенняў. Па-другое, пацерпяць шараговыя жыхары краін ЕС. За іх кошт будзе аплачана гэтая загадзя пройгрышная спроба ўтапіць рыбу ў вадзе.