Эканоміка Эканоміка

Бацька Чарнамор: Лукашэнка ўладкоўвае грузы «Беларуськалія» ў парты Украіны

 

Афіцыйны Мінск выдае жаданае за сапраўднае, кажучы аб пераарыентацыі прадукцыі "Беларуськалія" на расійскія парты. Такое меркаванне выказаў кіраўнік аналітычнага аддзела партала Portnews Віталь Чарноў. Паколькі Расія на гэты момант адчувае дэфіцыт спецыялізаваных тэрміналаў для перавалкі навалачных грузаў, Беларусі даводзіцца шукаць альтэрнатыўныя транзітныя маршруты. Адзін з іх можа пралягаць праз Украіну, якая валодае магутнай партовай інфраструктурай.

«Мне здаецца, што беларускі бок у пытанні пераарыентацыі калію з Літвы на Расію выдае жаданае за сапраўднае. Транспарціроўка праз Літву таннейшая за расійскі варыянт, але пытанне нават не ў гэтым, а ў магчымасцях расійскіх партоў. (…) У партах Расіі захоўваецца дэфіцыт магутнасцяў для працы з мінеральнымі ўгнаеннямі: каля 8 мільёнаў тон у год перагружаецца праз Латвію і Эстонію. Адпаведна, калі расійская інфраструктура не можа пакуль забяспечыць пераарыентацыю ўласных угнаенняў, то казаць, што яна зможа прымаць 11 мільёнаў тон беларускіх, дастаткова цяжка», - сцвярджае Віталь Чарноў.

Можна назваць імя канкрэтнага чалавека, які "выдае жаданае за сапраўднае" - гэта прэм'ер-міністр Беларусі Раман Галоўчанка.

Каментуючы сітуацыю з "Беларуськаліем", Галоўчанка заявіў, што кампанія ўжо пераарыентавала свае грузы (маўляў, таму блакада з боку Літвы з'яўляецца неэфектыўнай).

Аб якім порце ідзе гаворка? Які канкрэтна тэрмінал прыйшоў на дапамогу беларусам? Якія аб'ёмы ўгнаенняў ён гатовы апрацоўваць? Гэтыя і іншыя пытанні павіслі ў паветры.

Больш праўдападобнай выглядае заява прэс-сакратара прэзідэнта РФ Дзмітрыя Пяскова: пытанне пераарыентацыі грузаў "Беларуськалія" пакуль толькі абмяркоўваецца, да канчатковага рашэння Масква і Мінск яшчэ не прыйшлі. Ды і якім можа быць гэтае канчатковае рашэнне? Цалкам відавочна, што ў доўгатэрміновай перспектыве Беларусі спатрэбіцца асобны тэрмінал для перавалкі ўгнаенняў у Ленінградскай вобласці. Але праектаванне і будаўніцтва падобнага аб'екта зойме гады, а пераадольваць наступствы літоўскай транзітнай блакады Мінску трэба зараз...

Паколькі простага выхаду з гэтай сітуацыі не існуе, кіраўніцтву «Беларуськалія» сумесна з урадам і прэзідэнтам давядзецца прапрацоўваць разнастайныя «пажарныя» варыянты.

Нейкія аб'ёмы грузаў, магчыма, пойдуць праз Мурманск. Хоць мінусы гэтага маршруту відавочныя - складаная лагістыка і вельмі доўгае транспартнае плячо.

У першую чаргу "Беларуськалій" паспрабуе ўсё ж знайсці свабодныя магутнасці ва Усць-Лузе (хаця б паўтара-два мільёны тон у год). Напэўна, будуць ісці перамовы аб тым, каб дапусціць «Беларуськалій» да выкарыстання новых тэрміналаў Ленінградскай вобласці, якія пакуль яшчэ толькі будуюцца. Але на іх разлічваюць расійскія кампаніі «Уралкалій» і «Еўрахім».

«Прыняць значны аб'ём беларускіх угнаенняў, на мой погляд, на дадзены момант можна толькі за кошт выцяснення расійскіх назад у парты Латвіі і Эстоніі, а гэта было б дастаткова дзіўным», - адзначае Віталь Чарноў.

У некаторыя краіны прадукцыю "Беларуськалія" можна дастаўляць па чыгунцы (напрыклад, у Кітай). Толькі вялікае пытанне, наколькі гэта выгадна.

Акрамя таго, варта ўлічваць адвечную праблему Расіі - вялікую загружанасць чыгункі.

Не факт, што РЧ зможа даць «Беларуськалію» вольныя рэйкі для транспарціроўкі грузаў на Усход.

Вось, бадай, самая экзатычная здагадка: беларускія ўмельцы будуць пакаваць угнаенні ў вялізныя мяшкі (так званыя біг-бэгі), складаць іх у кантэйнеры і адпраўляць на экспарт з дапамогай марскіх кантэйнеравозаў. На шчасце, кантэйнерныя тэрміналы ў той жа Усць-Лузе не загружаны пад завязку.

Дырэктар па кірунку «Лагістыка і аналітыка» ТАА «Марбудтэхналогія» Аляксандр Галавізнін пацвярджае, што калій можна запакаваць у біг-бэгі, але як памяняць традыцыйную тэхналогію выгрузкі мінеральных угнаенняў у партах грузаатрымальнікаў? "У партах Індыі і Бразіліі такое не пройдзе - Беларусь страціць гэтыя рынкі", - упэўнены Галавізнін.

Нарэшце, у Лукашэнкі застаецца яшчэ адна «палачка-ратавалачка»: важная роля ў гэтай гісторыі адведзена Украіне, якая сама закупляе самавітыя аб'ёмы беларускіх угнаенняў. Магчыма, будзе закупляць яшчэ больш.

Аналітычны партал RuBaltic.Ru ужо пісаў, што Беларусь перакрыла транзіт па сваёй тэрыторыі літоўскіх угнаенняў і нафтапрадуктаў - зараз іх трэба везці на Украіну праз Польшчу. Лагістыка ўскладняецца, выдаткі павялічваюцца, прадукцыя хімічнага канцэрна Achema даражэе. А пад бокам ёсць «Беларуськалій», які прапануе Украіне ўгнаенні па больш дэмакратычных коштах.

Цалкам відавочна, што Лукашэнка будзе "акучваць" рынак суседняй краіны, для выхаду на які не трэба выкарыстоўваць марскія перавозкі.

На Украіне ўжо выказвалі асцярогі наконт таго, што да іх хлыне ўся санкцыйная прадукцыя, якую «Беларуськалій» не зможа ўладкаваць на Захадзе. «Напэўна, нядрэнна для аграрыя. Але гэта тая сітуацыя, калі адна дэфармацыя прыводзіць да іншай дэфармацыі. Зніжэнне кошту на рынку для хімікаў цягне мінус па выручцы, недахоп грошай на тэхнічнае пераўзбраенне, адсутнасць грошай на інвестыцыі», - папярэджваў прэзідэнт Саюза хімікаў Украіны Ігар Гольчанка.

Што яшчэ важнейшае – Незалежная валодае магутнай партовай інфраструктурай.

Нейкія аб'ёмы ўгнаенняў Беларусь, напэўна, паспрабуе прытуліць ва ўкраінскія парты, куды яе зазывалі яшчэ ў 2015 годзе.

“Мы хочам аднавіць пастаўкі беларускага калію. Ужо накіравалі прапанову ў ААТ "Беларуськалій" для разгляду магчымасці павелічэння аб'ёму з улікам меркаванай скідкі. Са скідкай эканомія на фрахце можа скласці да аднаго долара на тоне, а гэта больш за 6 тысяч долараў для судна дэдвейтам 12 тысяч тон. Нядрэнныя грошы, пры выбары фрахта 1 долар - гэта аргумент. Але беларускаму боку хацелася б яшчэ атрымаць скразны чыгуначны тарыф, які ім даўно далі прыбалты», - распавядаў начальнік порта Ніка-Тэра (Мікалаеў) Аляксандр Гайду.

Цяпер перагаворныя пазіцыі ў Мінска не настолькі добрыя, як сем гадоў таму.

Аднак магчымасць нарасціць перавалку беларускіх грузаў у чарнаморскіх партах Украіны па-ранейшаму існуе.

Да таго ж, дастаўляць іх можна не толькі чыгункай, але і рачным транспартам (пры ўмове правядзення днопаглыбляльных работ на Прыпяці).

Пытанне "максімальнага прыцягнення воднага транспарту для павелічэння тавараабмену" Беларусь і Украіна актыўна абмяркоўвалі ў 2018 годзе. Ніякіх юрыдычных перашкод для выкарыстання гэтага маршруту няма.

Але ў справу можа ўмяшацца палітыка. Або ўжо ўмяшалася.

У нядаўнім інтэрв'ю з расійскім тэлевядучым Уладзімірам Салаўёвым Лукашэнка заявіў, што Украіна «нібыта» адмовілася прымаць прадукцыю «Беларуськалія» ў Адэсе.

Нават калі гэтае рашэнне неканчатковае, і прэзідэнт Беларусі ўсё ж такі даб'ецца свайго, украінскі транзітны калідор будзе заставацца для яго вельмі ненадзейным.

Артыкул даступны на іншых мовах: