Украінскі крызіс прыцягнуў увагу да прызабытых ужо беларускіх апазіцыянераў. З пачаткам спецаперацыі яны заўзята ўключыліся ў інфармацыйную вайну супраць Масквы, плодзячы і тыражуючы фэйкі рознай ступені праўдападобнасці. Такая бурная актыўнасць Ціханоўскай, Латушкі і іншых абумоўлена наіўнымі марамі аб няўдачы Расіі на Украіне, што магло б даць ім другі шанц на захоп улады ў Беларусі.
Падзеі на Ўкраіне паслужылі трыгерам для актывізацыі беларускіх апазіцыянераў. Больш за тое, расійская ваенная аперацыя стала для праціўнікаў Аляксандра Лукашэнкі свайго роду палачкай-ратавалачкай, якая дапамагла ім зноў здабыць сэнс існавання і адкрыла чарговыя абшары для дзейнасці.
У апошнія месяцы "беглая" апазіцыя перажывала відавочны крызіс жанру. Усе формы пратэстнай актыўнасці сябе вычарпалі, а кіруючы рэжым стабілізаваўся і ўмацаваўся.
Горш за тое, замежныя куратары, здаецца, таксама прынялі статус-кво, які склаўся ў Беларусі. Нягледзячы на тое, што афіцыйны Мінск аказаўся ў знешнепалітычнай блакадзе з боку Захаду, і супраць рэспублікі быў уведзены цэлы пакет вельмі адчувальных санкцый, рабілася відавочным, што на ўстойлівасць беларускай улады гэта не паўплывае, а значыць, і разлічваць на яе хуткі крах не варта.
Вядома, Святлана Ціханоўская, Павел Латушка, Францішак Вячорка ды іншыя засталіся свайго роду джокерам у рукаве Захаду, які можа быць пушчаны ў гульню пры першым зручным выпадку.
Уся апазіцыйная сетка, створаная ў эміграцыі, працягвае працаваць і спраўна атрымліваць забеспячэнне. Аднак, як кажуць, добрая лыжка да абеду. Калі ўявіць, што «вільготныя мары» аб краху рэжыму Лукашэнкі гадоў праз пяць ці дзесяць спраўдзяцца, хутчэй за ўсё, выгадаатрымальнікамі гэтага стануць ужо зусім іншыя людзі, а «героі 2020 года» апынуцца на ўзбоччы.
У сувязі з гэтым дастаткова ўзгадаць лёс галоўнага беларускага апазіцыянера 1990-х гадоў Зянона Пазняка, які за дзесяцігоддзі эміграцыі канчаткова маргіналізаваўся, а цяпер нават ва ўласнай нацыяналістычнай тусоўцы мала кім
успрымаецца сур'ёзна.
Тэрмін палітычнага жыцця "выгнаннікаў" абмежаваны, таму цяперашняму пакаленню апазіцыі важна як мага даўжэй заставацца актуальнымі і нагадваць пра сябе. Зацішша і стабілізацыя становішча гэтаму відавочна не спрыяюць.
Таму эскалацыя канфлікту ва Украіне, а таксама ўскосны ўдзел у ім Беларусі сталі для апазіцыянераў сапраўдным падарункам лёсу.
Ціханоўская, Латушка і кампанія ўключыліся ў нагнятанне інфармацыйнай напружанасці яшчэ да пачатку падзей. Падставай для гэтага паслужылі вучэнні "Саюзная рашучасць — 2022" і з'яўленне ў Беларусі найбуйнейшага ў постсавецкай гісторыі расійскага ваеннага кантынгенту.
21 лютага, гэта значыць, за тры дні да пачатку спецаперацыі, Ціханоўская і Латушка зрабілі сумесную заяву з патрабаваннем вываду расійскіх войскаў з тэрыторыі Беларусі. «Цяпер нашая краіна выкарыстоўваецца для канфлікту з сяброўскай Украінай. Гэта адбываецца ў інтарэсах Расіі, а не беларускага народа», - адзначыў у заяве Латушка.
У сваіх выступах апазіцыйныя палітыкі звычайна ўказвалі, што з'яўленне Узброеных сіл РФ у краіне не толькі пагражае Украіне, але і абмяжоўвае беларускі суверэнітэт, а той жа Латушка ўвогуле сцвярджае, што "Лукашэнка прыязджае да Пуціна як губернатар".
З пачаткам вайсковай аперацыі ўсе апазіцыйныя сілы ўключыліся ў інфармацыйную вайну на баку Украіны. Асноўны наратыў беларускіх "незалежных" рэсурсаў зводзіцца да прадстаўлення Расіі агрэсарам, які разбурае жылую інфраструктуру і нясе пакуты мірнаму насельніцтву.
У авангардзе псіхалагічнай барацьбы аказаліся партал «Зеркало» (былы tut.by), Еўрарадыё, а таксама цэлая сетка апазіцыйных тэлеграм-каналаў, з якіх беларускі сярэдні клас па-ранейшаму аддае перавагу чэрпаць інфармацыю. Большая частка гэтых рэсурсаў цяпер прызнана ў Беларусі экстрэмісцкімі, так што яны могуць дазволіць сабе не саромецца ў выказваннях і весці вельмі шчырую прапаганду.
Больш асцярожны папулярны рэсурс «Анлайнер», які застаецца ў легальнай інфармацыйнай прасторы і таму імкнецца падаваць навіны больш нейтральна і не зацыклівацца на сітуацыі ў суседняй краіне.
Беларускі аспект украінскага крызісу ў апазіцыйных СМІ зводзіцца ў асноўным да абвінавачанняў афіцыйнага Мінска ў «саўдзеле ў агрэсіі», а таксама ў распаўсюджванні разнастайных панічных чутак.
У асноўным гэта фэйкі аб прысутнасці беларускіх вайскоўцаў у аперацыі на Украіне і ахвярах сярод іх. З'яўляюцца паведамленні аб прымусовай адпраўцы прызыўнікоў у зону баявых дзеянняў і звязаных з гэтым бунтах у воінскіх часцях.
Акрамя таго, рэгулярна з'яўляюцца ўкіды аб абстрэлах беларускай тэрыторыі. У прыватнасці, шмат шуму нарабіла гісторыя пра ўдары, нібыта нанесеныя па вёсцы Капані ў Брэсцкай вобласці, і пра тое, што гэта з'яўляецца правакацыяй з боку расійскіх вайскоўцаў з мэтай прыцягнуць Беларусь да непасрэднага ўдзелу ў спецаперацыі на Украіне.
Дадзеныя рэсурсы не абмінаюць і эканамічную праблему, жывапісуючы катастрафічныя наступствы санкцый за «саўдзел у агрэсіі» і ізаляцыі ад сусветнай эканомікі.
Асабліва трэба адзначыць тэму "салідарнасці з Украінай". Апазіцыйныя СМІ шырока асвятляюць акцыі ў яе падтрымку, якія арганізуе беларуская дыяспара, а таксама аказанне дапамогі ўкраінскім уцекачам.
Зрэшты, гэтыя дапамога і падтрымка далёка не заўсёды носяць мірны характар. Беларуская апазіцыя заявіла аб стварэнні "добраахвотніцкага батальёна імя Кастуся Каліноўскага", які ваюе супраць Расіі.
Дзейнасць гэтага фармавання таксама актыўна асвятляецца ў згаданых СМІ, якія прысвячаюць свае матэрыялы ўдзельнікам «батальёна», а таксама іх матывам «ваяваць за Украіну». З'явіліся і першыя «героі», якія загінулі на ўкраінскіх франтах.
У інфармацыйным плане "батальён імя Кастуся Каліноўскага" выконвае прыкладна тую ж функцыю, што і "героі АТА" ці "нябесная сотня" на Украіне.
"Героі-добраахвотнікі" павінны стаць часткай нацыянальнага міфа новай Беларусі, якой яе бачыць апазіцыя. Кансалідацыя нацыі на супрацьстаянні з Расіяй - той шлях, якім доўга ішла Украіна і які разглядаецца ў якасці эталона «змагарамі», нягледзячы на ўсе выдаткі, ахвяры і разбурэнні.
Стаўкі апазіцыянераў ва ўкраінскай гульні высокія. Разлік робіцца на тое, што ваенная аперацыя пойдзе па нявыгадным для Масквы сцэнарыі і прывядзе да паслаблення і дэстабілізацыі Расіі. У сваю чаргу, гэта можа даць чарговы шанец варшаўскім і віленскім «выгнаннікам» паставіць пад пагрозу ўладу Лукашэнкі.