Пашырэнне санкцый супраць Беларусі за "гібрыдную агрэсію" супраць Польшчы будзе абмяркоўвацца на сустрэчы міністраў замежных спраў краін Еўрасаюза 15 лістапада. Пра гэта паведаміла прадстаўнік МЗС Германіі Андрэа Засэ. Усімі сваімі дзеяннямі (і бяздзеяннем у тым ліку) Еўропа дае зразумець Лукашэнке, што яна не гатовая ісці на саступкі. Аналітычны партал RuBaltic.Ru разбіраўся, які плён прынясе гэтая тактыка і якія існуюць сцэнары выйсця з міграцыйнага крызісу.
Міграцыйны крызіс на польска-беларускай мяжы выразна набывае характар "акопнай вайны". Усе ўцягнутыя ў яе бакі занялі глухую абарону.
Польшча не збіраецца адкрываць няпрошаным гасцям дарогу на Берлін і, паводле міністра замежных спраў РФ Сяргея Лаўрова, «атрымлівае асалоду ад уласнай крутасці».
Беларусь не прызнае сябе бокам канфлікту. Расія - тым больш. Еўрасаюз пагражае ім новымі санкцыямі, якія самі па сабе не з'яўляюцца вырашэннем праблемы (гэта ўсяго толькі спосаб націснуць на Мінск і Маскву).
Самі мігранты заяўляюць аб гатоўнасці памерці пад польскім плотам, але не вярнуцца назад у Ірак.
У падобнай сітуацыі найболей верагодным з'яўляецца інэрцыйны сцэнар. Менавіта на яго разлічвае Варшава.
Тактыка палякаў зараз простая і зразумелая: ліквідаваць лакальную навалу нелегалаў на сваёй дзяржаўнай мяжы. Сілу для гэтага ўжываць нельга, затое можна рабіць невыноснымі ўмовы жыцця мігрантаў у намётавым лагеры.
У прыватнасці, перашкаджаць ім спаць па начах: асляпляць іх пражэктарамі, аглушаць сірэнамі, паднімаць у неба верталёты.
Разлік робіцца на тое, што людзі стамяцца цярпець польскія катаванні і сыдуць углыб Беларусі.
Відавочна, час працуе на Польшчу. Тэмпература паветра па начах ужо апускаецца ніжэй за нуль, не за гарамі першы снег. Старыя, жанчыны і дзеці ў такіх умовах доўга не працягнуць. Намётавы лагер яны будуць пакідаць альбо добраахвотна, альбо ў машынах хуткай дапамогі. Услед за імі рушаць маральна дэмаралізаваныя мужчыны.
Застануцца толькі самыя адчайныя, гатовыя весці барацьбу за жыццё па прыкладзе герояў раманаў Джэка Лондана. Але такіх будзе няшмат.
Калі гэта адбудзецца, міграцыйны крызіс зноў стане вялацякучым. Ахвочыя пракрасціся на тэрыторыю Еўрасаюза адмовяцца ад ідэі «штурмаваць» Польшчу. Яны будуць аб'ядноўвацца ў невялікія групы, хадзіць акольнымі сцежкамі, шукаць самыя неабароненыя ўчасткі мяжы.
Некаторыя апусцяць рукі і паляцяць дадому. Не выпадкова Еўрасаюз заклікае Ірак арганізаваць вывазныя рэйсы для сваіх грамадзян.
Вельмі верагодна, што патэнцыйныя нелегалы будуць шукаць абыходныя шляхі пранікнення ў Еўрасаюз.
Беларуска-латвійскую мяжу яны яшчэ толкам не асвойвалі - перашкаджаюць натуральныя перашкоды ў выглядзе балот. Гэты самы нязручны і небяспечны кірунак, але чаму б не пераключыцца на яго, калі няма іншых варыянтаў?
«На большай частцы мяжы (Беларусі і Латвіі - заўв. RuBaltic.Ru) ніякага плота няма і не будзе ў прынцыпе. А тое, што некалькі бежанцаў патоне ў балоце пры пераходзе мяжы, не надта хвалюе міжнародную мафію, якая спецыялізуецца на перавозцы нелегалаў», - кажуць у памежнай службе Латвіі.
Прэм'ер-міністр Польшчы Матэуш Маравецкі мяркуе, што мігранты могуць накіравацца ў бок Украіны. На першы погляд гэты маршрут здаецца абсурдным.
Тым не менш, у краіне перамогшага Майдана кантрабанда нелегалаў квітнее (проста аб гэтым не прынята казаць).
Зусім нядаўна ўкраінскія праваахоўнікі зрабілі справаздачу аб раскрыцці маштабнай схемы па перапраўцы "замежных студэнтаў" у ЕС. Следствам устаноўлена, што за два гады зламыснікі завезлі ў краіну каля трох тысяч чалавек. І гэта толькі адна кантора! Астатнія працягваюць паспяхова працаваць.
Некаторыя з мігрантаў захочуць застацца ў Беларусі (усяляк лепш, чым вяртацца на Блізкі Усход).
Тут Мінск рызыкуе дагадзіць у пастку, якую прыгатаваў для Варшавы.
Беларускія палітыкі, журналісты і праўладныя эксперты ў рэжыме «нон-стоп» крытыкуюць Польшчу за жорсткае абыходжанне з бежанцамі – будзе магчымасць уласным прыкладам паказаць палякам, што такое сапраўдная славянская гасціннасць…
Калі мігранты адступяць ад беларускай мяжы, яны стануць галаўным болем для ўладаў Беларусі. Ці ёсць гарантыі, што ўзлаваныя і ашуканыя курды не стануць удзельнікамі гучных злачынстваў? Забойстваў, рабаванняў, разбояў?
Здаецца, Польшча і ЕС не разлічваюць на вырашэнне міграцыйнай праблемы як такой.
Іх цалкам задавальняла сітуацыя, пры якой "турысты" з Беларусі пранікалі на тэрыторыю суседняй дзяржавы маленькімі групамі, трапляліся ў рукі памежнікаў і сыходзілі назад. Калі верыць польскім уладам, яны трымалі сытуацыю пад кантролем. Менавіта таму міграцыйныя "ручайкі" сцякліся ў адзін магутны струмень.
Рассеяць гэтую плынь, дэмаралізаваць патэнцыйных парушальнікаў межаў, націснуць на Лукашэнку (і, што не менш важна, на Пуціна) новымі санкцыямі, правесці «выхаваўчую працу» з Іракам – такі комплекс мер, на думку Еўрасаюза, павінен стабілізаваць сітуацыю. Хаця стопрацэнтнага выніку ён не дасць.
Паўнавартасна вырашыць праблему нелегальнай міграцыі з Беларусі можна толькі адным спосабам - падпісаць з Мінскам новае пагадненне аб рэадмісіі.
На гэта і разлічвае Лукашэнка. Пытанне толькі ў тым, на якіх умовах ён гатовы дамаўляцца з ЕС.
Перагаворы не абавязкова павінны быць прамымі. Нестандартную схему прапанавала прэм'ер-міністр Літвы Інгрыда Шыманітэ: "Еўрапейскі Саюз павінен запатрабаваць ад Беларусі супрацоўніцтва з ААН і міжнароднымі арганізацыямі і дазволіць урадам краін паходжання мігрантаў вяртаць сваіх грамадзян у свае краіны". Кожнае слова прасякнута звыклым прыбалтыйскім інфантылізмам, але ў гэтай заяве ўсё ж ёсць зерне здаровага сэнсу: узаемадзеянне (нават супрацоўніцтва!) з Мінскам можа ажыццяўляцца праз ААН.
Ёсць і іншы варыянт - звярнуцца за паслугамі пасярэдніка да Пуціна. Пакуль што ён раіць Еўрасаюзу выйсці на кантакт з Лукашэнкам, але калі Маскве прапануюць сесці за стол перамоваў з Мінскам і Брусэлем, ад гэтай прапановы цяжка будзе адмовіцца.
Як бы там ні было, праблема міграцыі для Еўрасаюза не абмяжоўваецца сітуацыяй на польска-беларускай мяжы. Яна значна шырэйшая.
«Чым далей мы ад ХХ стагоддзя, тым больш здаецца, што яго галоўнай палітычнай падзеяй, якая будзе мець найбольш доўгатэрміновы шлейф, была менавіта дэкаланізацыя. І яе наступствы, трансфармуючыся разам з ваганнямі сусветнага парадку, акажуць магутнае ўздзеянне на тое, як свет стане выглядаць праз 25 і тым больш 50 гадоў. Цяперашнія паласкі - толькі ранняя зарніца », - прагназуе галоўны рэдактар часопіса «Расія ў глабальнай палітыцы» Фёдар Лук'янаў.
Сітуацыя на мяжы Польшчы і Беларусі магла б выклікаць у Еўропе дыскусію аб глабальных міграцыйных працэсах. Але гэтага, нажаль, не адбываецца. Дыскусія вядзецца толькі пра тое, якімі санкцыямі трэба пакараць Лукашэнку.